Z okazji Roku Języka Szorskiego, o którym niedawno pisałam, portal tili.tadarlar.ru publikuje cykl „Lekcje języka szorskiego” opracowany przez Lubow Czulżanową. Składa się on z krótkich odcinków wprowadzających czytelnika w słownictwo, gramatykę, historię i ogólne informacje o tym języku. Za zgodą redakcji portalu postanowiłam zamieścić na blogu ich polskie przekłady.
Kolejne odcinki cyklu będę zamieszczać w najbliższych tygodniach, a tymczasem zapraszam do przeczytania krótkiego wprowadzenia. Lubow Czulżanowa, z zawodu lekarka, jest działaczką na rzecz odrodzenia języka i kultury szorskiej, oprócz tego maluje, pisze wiersze i opowiadania. Oto jak objaśnia potrzebę stworzenia takiego cyklu lekcji:
Pracując jako kierowniczka dziecięcego zespołu „Czedigen” (1999-2007) zauważyłam, że większość szorskich dzieci nie zna języka szorskiego. Dzieci nie znają nawet tak prostych słów jak мен (ja), иче (matka), тағ (góra), эзеноқтар (dzień dobry). Z tego powodu trzeba było je po trosze uczyć. Okazało się to niełatwe, gdyż gramatyka języka szorskiego różni się od rosyjskiej. Kwestia nauki języka szorskiego to palący problem. Brakuje podręczników, słowników i kółek nauki, mimo że są specjaliści w tym zakresie. Dzięki staraniom Andrieja Ilicza Czudojakowa na początku lat 90., po 50-letniej przerwie, ukazał się szorski słownik, podręcznik języka szorskiego i wypisy do czytania w języku szorskim. Pozycje te nie były już wznawiane. Dlatego nawet chętni do nauki nie mają takiej możliwości. Być może moje lekcje pomogą ludziom nie znającym i nie rozumiejącym języka szorskiego rozpocząć naukę. Każda lekcja będzie składać się z trzech rozdziałów: teoria, słownictwo i praktyka.Chcę zaproponować 10 lekcji i dwa dodatki: teksty w języku szorskim z tłumaczeniem i niewielki słownik. Pierwsze pięć lekcji będą mieć mniejszą objętość od pozostałych. Chcę powiedzieć, że sama uczyłam się języka szorskiego na kółku językowym prowadzonym przez F. F. Arbaczakową w Myskach na początku lat 90., a następnie samodzielnie. Podczas nauki warto poprosić o pomoc starsze pokolenie, które zna i rozumie język szorski.
Źródło: http://tili.tadarlar.ru/uchebnaya/uroki/uroki-shorskogo-yazyka-ot-l-i-chulzhanovoi
Spis lekcji i zagadnień
Lekcja 1. Wstęp. Obecny stan języka szorskiego
Lekcja 2. O języku szorskim. Alfabet szorski. Głoski. Wymowa
Lekcja 3. Fonetyka. Rzeczownik
Lekcja 4. Harmonia samogłosek. Zaimki. Posesywność i deklinacja rzeczownika. Czasownik
Lekcja 5. Przymiotnik, przysłówek i koniugacja czasownika
Lekcja 6. Przeczenie, szyk wyrazów w zdaniu i poimek.
Lekcja 8. Czasy przeszłe – ciąg dalszy. Liczebniki