Tygrys i lew w językach turkijskich

Unia AzjatyckaDziś początek Roku Tygrysa, a w związku z tym w Unii Azjatyckiej znów powraca tygrysi temat. Tym razem językowo. U mnie będzie od razu tygrys i lew, bo, jak sami zobaczycie, jest z tymi nazwami trochę zamieszania. Na początek więc tabela z określeniami w poszczególnych językach, do których udało mi się dotrzeć.

Język Tygrys Lew
Ałtajski бар арслан
Azerbejdżański pələng şir/aslan
Baszkirski юлбарыҫ арыҫлан
Chakaski тигр алабарыс
Czuwaski тигр арăслан
Gagauski kaplan aslan
Jakucki баабыр хахай
Karaczajsko-bałkarski къаплан аслан
Karakałpacki jolbarıs arıslan
Kazachski жолбарыс арыстан
Kirgiski жолборс арстан
Krymskotatarski qaplan arslan
Kumycki къаплан арсланкъаплан
Tatarski юлбарыс арыслан
Turecki kaplan aslan
Turkmeński gaplaň ýolbars
Tuwiński пар арзылаң
Uzbecki yo’lbars arslon

 

tygrys
Źródło: https://www.sibreal.org/a/v-primore-zaderzhany-podozrevaemye-v-ubiystve-amurskih-tigrov/31445484.html

Jak widać, jest wiele podobieństw, ale czasami zaskakujących – ýolbars po turkmeńsku to lew, podczas gdy w kilku innych językach Azji Centralnej i Powołża podobne określenie oznacza tygrysa. Z kolei Turkmeni jako jedyni w Azji Centralnej nazywają tygrysa gaplaň, ale warianty tego słowa przyjęły się trochę dalej na zachód – u Gagauzów, Tatarów krymskich, Turków oraz turkijskich narodów Kaukazu. Z wyjątkiem Azerbejdżanu, gdyż tam tygrys to pələng. Ałtajskie określenie tygrysa – бар – ma prawdopodobnie korzenie mongolskie, gdyż po mongolsku i buriacku brzmi ono tak samo. Podobnie jest z tuwińskim пар, a być może też z jakuckim баабыр. Ale już sąsiadujący i z Ałtajczykami, i z Tuwińcami Chakasi przejęli nazwę tygrysa od Rosjan (zresztą kota domowego też). Podobnie jak Czuwasze, na których też w tym przypadku nie podziałało sąsiedztwo tatarskie i baszkirskie.

Określenia lwa są w językach turkijskich mniej zróżnicowane – są to przeważnie różne warianty fonetyczne słowa arslan/aslan itp. Wyjątki są we wspomnianym już turkmeńskim, azerbejdżańskim (gdzie równolegle funkcjonuje perskie şir) i jakuckim, gdzie mamy zupełnie inne słowo – хахай (nie udało mi się znaleźć nic o jego etymologii, a poszukiwania w językach mongolskich też w tym przypadku prowadzą do arslana). Warto zwrócić też uwagę, jak nazywa się lew po kumycku – арсланкъаплан, czyli jest to jakby słowo powstałe ze zrośnięcia się określeń lwa i tygrysa.

O tygrysim słownictwie przeczytacie dziś też u Baixiaotai i na Japonia-info.


Oznaczone , , ,

2 opinii z “Tygrys i lew w językach turkijskich

    1. Tak, to imię nie wzięło się znikąd.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *