Klucz do ćwiczeń z lekcji 7 – czas przeszły na -ды, -ған i -ған полған, czas teraźniejszy nieoczekiwany na -чаттыр.
1. Odmień przez osoby czasowniki пер- , кел- , айт- w czasie przeszłym na -ды i -ған i ułóż z nimi zdania.
пер-
мен пердим
сен пердиӊ
ол перди
пис пердибис
силер пердеер
ылар пердилер
мен пергем
сен пергензиӊ
ол перген
пис пергенбис
силер пергензаар
ылар пергеннар
кел-
мен келдим
сен келдиӊ
ол келди
пис келдибис
силер келдеер
ылар келдилер
мен келгем
сен келгензиӊ
ол келген
пис келгенбис
силер келгензаар
ылар келгеннар
айт-
мен айттым
сен айттыӊ
ол айтты
пис айттыбыс
силер айттаар
ылар айттылар
мен айткам
сен айтканзыӊ
ол айткан
пис айтканбис
силер айтканзаар
ылар айтканнар
Мен қысымға кӱнекти пердим.
Dałam mojej córce sukienkę.
Сен туӊмаӊға ақчаны ол тушта пергензиӊ.
Dawałeś wtedy pieniądze młodszej siostrze.
Ол школға келбеди.
On nie przyszedł do szkoły.
Пис тураға келгенбис.
Nie przyjeżdżaliśmy do miasta.
Ылар маға эдоқ айттылар.
Oni też mi powiedzieli.
„Ал чақшы эбес” – силер ээде айтканзаар.
„On jest niedobry” – tak mówiliście.
2. Odmień czasowniki тур- , сарна- , иште- w czasie teraźniejszym nieoczekiwanym na -чаттыр i w czasie przeszłym na -ған полған. Ułóż zdania z tymi czasownikami.
тур-
мен турчаттырым
сен турчаттырзыӊ
ол турчаттыр
пис турчаттырбыс
силер турчаттырзаар
ылар турчаттырлар
мен турған полғам
сен турған полғанзыӊ
ол турған полған
пис турған полғанмыс
силер турған полғанзаар
ылар турған полғаннар
сарна-
мен сарнапчаттырым
сен сарнапчаттырзыӊ
ол сарнапчаттыр
пис сарнапчаттырбыс
силер сарнапчаттырзаар
ылар сарнапчаттырлар
мен сарнаған полғам
сен сарнаған полғанзыӊ
ол сарнаған полған
пис сарнаған полғанмыс
силер сарнаған полғанзаар
ылар сарнаған полғаннар
иште-
мен иштепчаттырым
сен иштепчаттырзыӊ
ол иштепчаттыр
пис иштепчаттырбыс
силер иштепчаттырзаар
ылар иштепчаттырлар
мен иштеған полғам
сен иштеған полғанзыӊ
ол иштеған полған
пис иштеған полғанмыс
силер иштеған полғанзаар
ылар иштеған полғаннар
Анда негечим турчаттыр.
Okazuje się, tam stoi moja bratowa.
Анда мағат чақшы лапке турған полған.
Tam stał (wtedy) bardzo dobry sklep.
Силер чышта иштепчаттырзаар.
Okazuje się, pracujecie w lesie.
Пис школда иштеған полғанмыс.
Pracowaliśmy (wtedy) w szkole.
Ол кебеде сарнапчаттыр.
Okazuje się, on śpiewa w łodzi.
Қуштар ағаштарда сарнаған полғаннар.
Ptaki śpiewały (wtedy) na drzewach.