Po dłuższej nieobecności udało mi się napisać coś dla Unii Azjatyckiej. Po Ak-Szumkarze, Humie, Ałpkarakuszu i Ӧksӧkü czas na kolejne ptaszysko, a właściwie gryfa Kan-Kerede (Кан-Кереде) z godła Ałtaju – bo dziś tematem jest ptasia hybryda. (więcej…)
Tag: wierzenia tradycyjne
Dziś Unia Azjatycka wraca do tematu psów, a ja – do prac Wienarija Burnakowa (Венарий Бурнаков) o zwierzętach w kulturze i wierzeniach Chakasów. Kiedyś pisałam już o kocie i wężu. Czytając to pierwsze ponownie widzę, że już tam przewijały się wzmianki o psie (chak. адай, іт) – tak, jakby pies i kot były w jakiś sposób nierozłączne, jak dwie strony tego samego medalu. Czas więc rozwinąć temat. (więcej…)
Dzisiejszy temat Unii Azjatyckiej to bóstwa domowe. A ja tym razem wybieram się poza Azję, bo do Czuwaszji. Głównym bohaterem tego wpisu będzie Chĕrtsurt (Хӗртсурт), czyli opiekun domu. Na tle wierzeń innych narodów turkijskich nieco się wyróżnia, bo w nich duchy-gospodarze domów to postacie raczej niejednoznaczne, ten zaś jest dobry i trzeba o niego dbać. Ponadto jest to typowe bóstwo domowe, „wyspecjalizowane” właśnie w takiej, a nie innej działalności. (więcej…)
Unia Azjatycka wraca dziś do tematu węży, a ja do prac Wienarija Burnakowa (Венарий Бурнаков), który wziął pod lupę różne zwierzęta, przyglądając się ich obecności w tradycyjnych wierzeniach i folklorze Chakasów. Był już kot, czas na węża. Z nim także wiąże się całe mnóstwo symboli. I, podobnie jak kot, wąż (chak. чылан) jest trochę dobry, trochę zły. (więcej…)
Dzisiejszym tematem Unii Azjatyckiej jest kanikuła, czyli okres letnich upałów. W Azji Centralnej i wśród niektórych narodów Kaukazu jest to najwyraźniej nie tylko zjawisko klimatyczne, lecz także kulturowe.
Dziś Unia Azjatycka pisze ponownie o psach. W kulturze narodów turkijskich jest bardzo dużo motywów z tymi zwierzętami w roli głównej. Dziś wybrałam tego, który występuje w ałtajskim micie o stworzeniu człowieka, choć zdecydowanie nie stanął na wysokości zadania. (więcej…)
Unia Azjatycka wraca dziś do kociego tematu. Z tej okazji przedstawię kilka ciekawostek, które napotkałam w artykule o miejscu kotów w chakaskich wierzeniach tradycyjnych i kulturze ludowej (patrz bibliografia na dole strony). Autor artykułu, chakaski antropolog kulturowy Wienarij Burnakow (Венарий Бурнаков), zajmował się także innymi motywami zwierzęcymi w wierzeniach Chakasów. (więcej…)
Dzisiejsze wpisy w ramach Unii Azjatyckiej łączy tematyka duszy. Już dawno miałam ochotę o tym napisać, bo w tradycyjnych wierzeniach narodów turkijskich, mongolskich i paleoazjatyckich powtarza się motyw posiadania przez człowieka więcej niż jednej duszy (pluralizmu dusz), z których każda ma swoją nazwę i określone funkcje. W literaturze spotyka się wzmianki o trzech, a nawet siedmiu duszach. Nie sposób krótko streścić wszystkiego, spróbuję więc trzymać się przykładów jakuckich. (więcej…)
Dziś w Unii Azjatyckiej piszemy o boginiach płodności i pokrewnych im postaciach. O Umaj Ene (Умай Эне), tj. Matce Umaj, wspominałam już nie raz. Była ona jedną z najważniejszych postaci w mitologii turkijskiej. Wzmianka o niej pojawiła się już w jednym z najstarszych zabytków piśmiennictwa turkijskiego – inskrypcji Toniukuka, a wiara w nią zachowała się w kulturze narodów Azji Centralnej i południowej Syberii (zwłaszcza Kirgizów, Ałtajczyków, Szorów i Chakasów). (więcej…)
Dziś w Unii Azjatyckiej piszemy o ptakach. Ja wzięłam na warsztat godło Uzbekistanu (poniżej) i Kirgistanu (na drugim blogu). W jednym i drugim widać pewne podobieństwo, w obydwu występują ptaki. W przypadku Uzbekistanu jest to legendarny ptak Huma (uzb. Xumo). Szukając informacji o nim natrafiłam na taką mnogość skojarzeń i powiązań, że zaledwie spróbuję je w skrócie wymienić. (więcej…)