Kategoria: Religie

80-lecie śmierci Mongusza Łopsan-Czimita

Przezenesaj | | Brak komentarzy | Historia, Języki, Ludzie, Religie
Mongusz Łopsan-Czimit
Mongusz Łopsan-Czimit (w środku). Źródło: https://www.sibreal.org/a/kak-v-tuve-repressirovali-monahov-i-ih-sem-i/31302400.html

W tym roku przypada stulecie Tuwińskiej Republiki Ludowej, znanej także jako Tannu-Tuwa – formalnie niepodległego, a faktycznie zależnego od ZSRR państwa, które istniało w latach 1921-1944. Podobnie jak narody turkijskie znajdujące się w granicach ZSRR, Tuwińcy w tym czasie podejmowali próby opracowania własnego alfabetu. Wkrótce te dążenia zostały skazane na niepowodzenie, a ich prekursorzy padli ofiarą represji, lecz zwłaszcza dlatego warto o nich wspomnieć – tym razem na przykładzie Mongusza Łopsan-Czimita (Монгуш Лопсан-Чимит, 1888-1941), autora pierwszego tuwińskiego alfabetu. (więcej…)

Czytaj więcej

Pies w tradycyjnej kulturze chakaskiej

Przezenesaj | | 4Komentarze | Mitologia, Religie

Unia AzjatyckaDziś Unia Azjatycka wraca do tematu psów, a ja – do prac Wienarija Burnakowa (Венарий Бурнаков) o zwierzętach w kulturze i wierzeniach Chakasów. Kiedyś pisałam już o kocie i wężu. Czytając to pierwsze ponownie widzę, że już tam przewijały się wzmianki o psie (chak. адай, іт) – tak, jakby pies i kot były w jakiś sposób nierozłączne, jak dwie strony tego samego medalu. Czas więc rozwinąć temat. (więcej…)

Czytaj więcej

Samarkandzkie tygrysy, lew i słońce

Przezenesaj | | 4Komentarze | Historia, Religie, Sztuka

Unia AzjatyckaWraz z Unią Azjatycką wracam do tematu tygrysów. Jeszcze stosunkowo niedawno, bo w pierwszej połowie XX w., można było je spotkać w Azji Centralnej. Był to tygrys kaspijski (Panthera tigris virgata), obecnie wymarły. Ich obecność pozostawiła jednak ślady w sztuce tego regionu, co można zobaczyć choćby w Samarkandzie. I to nie byle gdzie, bo na placu Registan, czyli w sercu historycznej części miasta. (więcej…)

Czytaj więcej

Chĕrtsurt – czuwaskie bóstwo domowe

Przezenesaj | | 4Komentarze | Mitologia, Religie

Unia AzjatyckaDzisiejszy temat Unii Azjatyckiej to bóstwa domowe. A ja tym razem wybieram się poza Azję, bo do Czuwaszji. Głównym bohaterem tego wpisu będzie Chĕrtsurt (Хӗртсурт), czyli opiekun domu. Na tle wierzeń innych narodów turkijskich nieco się wyróżnia, bo w nich duchy-gospodarze domów to postacie raczej niejednoznaczne, ten zaś jest dobry i trzeba o niego dbać. Ponadto jest to typowe bóstwo domowe, „wyspecjalizowane” właśnie w takiej, a nie innej działalności. (więcej…)

Czytaj więcej

Skąd oceaniczny ślimak wziął się w Chakasji

Przezenesaj | | 2Komentarze | Mitologia, Religie, Tradycje

Unia AzjatyckaDzisiejszym tematem Unii Azjatyckiej jest ślimak morski. Być może to zaskakujące, że w tym kontekście będę pisać o Chakasji, która ma tysiące kilometrów do jakiegokolwiek morza. A jednak muszle pewnej rodziny ślimaków były obecne w jej kulturze. (więcej…)

Czytaj więcej

Wąż w tradycyjnej kulturze chakaskiej

Przezenesaj | | 3Komentarze | Religie, Tradycje

Unia AzjatyckaUnia Azjatycka wraca dziś do tematu węży, a ja do prac Wienarija Burnakowa (Венарий Бурнаков), który wziął pod lupę różne zwierzęta, przyglądając się ich obecności w tradycyjnych wierzeniach i folklorze Chakasów. Był już kot, czas na węża. Z nim także wiąże się całe mnóstwo symboli. I, podobnie jak kot, wąż (chak. чылан) jest trochę dobry, trochę zły. (więcej…)

Czytaj więcej

40 dni upału i gdzie się przed nim schować

Przezenesaj | | 4Komentarze | Film, Religie, Tradycje

Unia AzjatyckaDzisiejszym tematem Unii Azjatyckiej jest kanikuła, czyli okres letnich upałów. W Azji Centralnej i wśród niektórych narodów Kaukazu jest to najwyraźniej nie tylko zjawisko klimatyczne, lecz także kulturowe.

(więcej…)

Czytaj więcej

Kot w tradycyjnej kulturze chakaskiej

Przezenesaj | | 4Komentarze | Mitologia, Religie

Unia AzjatyckaUnia Azjatycka wraca dziś do kociego tematu. Z tej okazji przedstawię kilka ciekawostek, które napotkałam w artykule o miejscu kotów w chakaskich wierzeniach tradycyjnych i kulturze ludowej (patrz bibliografia na dole strony). Autor artykułu, chakaski antropolog kulturowy Wienarij Burnakow (Венарий Бурнаков), zajmował się także innymi motywami zwierzęcymi w wierzeniach Chakasów. (więcej…)

Czytaj więcej

Jedna dusza to za mało

Przezenesaj | | 4Komentarze | Mitologia, Religie

Unia AzjatyckaDzisiejsze wpisy w ramach Unii Azjatyckiej łączy tematyka duszy. Już dawno miałam ochotę o tym napisać, bo w tradycyjnych wierzeniach narodów turkijskich, mongolskich i paleoazjatyckich powtarza się motyw posiadania przez człowieka więcej niż jednej duszy (pluralizmu dusz), z których każda ma swoją nazwę i określone funkcje. W literaturze spotyka się wzmianki o trzech, a nawet siedmiu duszach. Nie sposób krótko streścić wszystkiego, spróbuję więc trzymać się przykładów jakuckich. (więcej…)

Czytaj więcej

Drzewo – oś świata w tradycyjnych wierzeniach narodów turkijskich

Przezenesaj | | 3Komentarze | Mitologia, Religie, Święta, Sztuka

Unia AzjatyckaW ramach Unii Azjatyckiej piszemy dziś o drzewach. W kulturze narodów turkijskich drzewnych motywów nie brakuje, postanowiłam więc wybrać taki, który dosłownie głęboko zapuścił korzenie. Chodzi o drzewo kosmiczne pełniące funkcję osi świata. Jest ono znane także w innych kulturach, np. jesion Yggdrasill z mitologii skandynawskiej. (więcej…)

Czytaj więcej