Pisałam już nie raz o tym, że Niemcy i Kirgistan łączy o wiele więcej, niż można by się spodziewać. Nie tylko kirgiska mniejszość w Niemczech i niemiecka w Kirgistanie, nie tylko popularność Czingiza Ajtmatowa w tym kraju i nie tylko kirgiska książka kucharska po niemiecku. Jak się okazuje, za naszą zachodnią granicą stosunkowo niedawno powstał też słownik kirgisko-niemiecki i niemiecko-kirgiski. (więcej…)
Ciąg dalszy eseju Osmonakuna Ibraimowa o tym, co łączyło Czingiza Ajtmatowa z Bübüsarą Bejszenalijewą i jak zakończyła się ich miłość. (więcej…)
Dziś piszę o postaci, która przypomina znanych w wielu kulturach bohaterów w typie Robin Hooda czy Janosika, gnębiących bogatych i wspierających biednych. Tytułowy Manczaary (Манчаары) nie jest jedynie bohaterem legend, bo żył naprawdę w XIX w., a wspominał o nim m. in. polski zesłaniec Wacław Sieroszewski, który wsławił się swoim monumentalnym dziełem „Dwanaście lat w kraju Jakutów”. Był znany także jako ołonchosut i poeta-improwizator, dzięki ustnemu przekazowi zachowały się pieśni jego autorstwa, słynął również z niezwykłej siły i sprawności fizycznej. (więcej…)
Szakarim Kudajberdiuły (Шәкәрім Құдайбердіұлы, 1858-1931) był kazachskim filozofem, poetą, pisarzem i tłumaczem, a przy tym krewnym Abaja Kunanbajewa (jego ojciec Kudajberdi był przyrodnim bratem Abaja), którego uważał za swojego mistrza. W tym roku upływa 160 lat od jego urodzin. (więcej…)
W roku jubileuszu Czingiza Ajtmatowa chcę napisać też o mniej znanych faktach z jego biografii. O romansie z gwiazdą baletu Bübüsarą Bejszenalijewą, który trwał przez wiele lat i zakończył się wraz z jej przedwczesną śmiercią. Ajtmatow po latach opowiedział tę historię w napisanej wspólnie z kazachskim pisarzem Muchtarem Szachanowem książce „Płacz myśliwego nad przepaścią”. A jak widzieli to inni? (więcej…)
W tym roku w Kazachstanie obchodzi się 200-lecie urodzin Kurmangazego Sagyrbajuły (Құрманғазы Сағырбайұлы; 1818-1889) – kompozytora, który wsławił się licznymi utworami na dombrę, tradycyjny kazachski instrument strunowy szarpany. Był jednym z najsławniejszych twórców w gatunku küj (күй), czyli utworach instrumentalnych przeznaczonych właśnie dla dombry lub komuzu. Sztuka komponowania i wykonywania muzyki tego gatunku została wpisana na listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO. (więcej…)
Trwa Rok Czingiza Ajtmatowa. Z tej okazji publikuję wywiad z prof. UMK dr hab. Iwoną Rzepnikowską z Katedry Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, badaczką folkloru, literatury i ich wzajemnych powiązań. Rozmowa, przeprowadzona przez Akylbeka Kasmalieva, została także opublikowana po rosyjsku na portalu kirgiskiej rozgłośni Radia Swoboda – Azattyk. (więcej…)
W tym roku przypada 170 rocznica urodzin Iwana Jakowlewa (Иван Яковлев; 1848-1930), czuwaskiego pisarza, tłumacza, nauczyciela i misjonarza, który wsławił się jako działacz na rzecz oświaty swojego narodu i twórca nowego alfabetu języka czuwaskiego. W związku z tym rok 2018 jest obchodzony w Czuwaszji jako Rok Iwana Jakowlewa, zaś 25 kwietnia – dzień jego urodzin – obchodzi się co roku jako Dzień Języka Czuwaskiego. (więcej…)
W zeszłym roku w Kirgistanie ukazała się trzytomowa Encyklopedia Ajtmatowa (Айтматов энциклопедиасы), wydana przez Narodową Akademię Nauk (NAN) Republiki Kirgiskiej pod redakcją Abdyłdadżana Akmatalijewa (Абдылдажан Акматалиев). Autorami są pracownicy Instytutu Języka i Literatury NAN oraz wykładowcy biszkeckich szkół wyższych. (więcej…)
W tym roku przypada 100 rocznica urodzin Kara Karajewa (1918-1982, az. Qara Qarayev), sławnego kompozytora z Azerbejdżanu. TÜRKSOY obchodzi rok 2018 jako Rok Kara Karajewa. Z tej okazji publikuję jego krótką biografię i przegląd najważniejszych utworów. Jest to przekład własny z portalu Azertag. (więcej…)